We wrześniu 2024 roku Fundacja Dom Pokoju zainicjowała powstanie Think Tanku „Dialog i Pojednanie”, odpowiadając na rosnące wyzwania związane z relacjami polsko-ukraińskimi w społeczności lokalnej Wrocławia. Celem tej inicjatywy jest stworzenie platformy współpracy między przedstawicielami środowisk akademickich, instytucji polityki pamięci, organizacji pozarządowych oraz aktywistami działającymi na rzecz pojednania, równego traktowania i praw obywatelskich.
7 maja 2025 r. odbyła się pierwsza konferencja prasowa, która zapoczątkowała formalnie działania Think Tanku „Dialog i Pojednanie”.
Kontekst powstania
Twórcy Think Tanku wywodzą się z pokolenia urodzonego długo po II wojnie światowej, jednak są świadomi historycznych obciążeń w relacjach polsko-ukraińskich. Ich działania stanowią kontynuację wysiłków poprzednich pokoleń w naprawie tych relacji, z szacunkiem dla ich dokonań, ale i z pełną świadomością, że wciąż pozostaje wiele do zrobienia. Współczesne okoliczności, takie jak napływ uchodźców wojennych z Ukrainy po 2022 roku, stawiają przed społecznością nowe wyzwania, wymagające świeżego podejścia i otwartości na dialog.
Cele i działania
Think Tank „Dialog i Pojednanie” ma charakter długofalowy, bez określonego czasu trwania. Jego głównym celem jest zapobieganie eskalacji napięć i wzajemnej niechęci poprzez:
- Tworzenie przestrzeni do dialogu międzykulturowego.
- Budowanie narracji uwzględniającej różnorodne perspektywy historyczne i współczesne.
- Promowanie równego traktowania i przeciwdziałanie dyskryminacji.
- Wspieranie inicjatyw edukacyjnych i społecznych na rzecz pojednania.
Działania Think Tanku opierają się na porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej oraz zasadzie równowagi praw i obowiązków wszystkich mieszkańców Wrocławia.
Struktura i uczestnicy
Think Tank może powoływać tematyczne grupy robocze i zapraszać do nich ekspertów i ekspertki z różnych dziedzin. Wszystkie wypracowane dokumenty są własnością intelektualną Think Tanku. W skład grupy założycielskiej wchodzą przedstawiciele różnych instytucji i organizacji, m.in.:
- Maciej Bachryj (Instytut Studiów Europejskich UWr)
- Wojciech Iwanowski (Fundacja Obserwatorium Społeczne)
- Andrzej Jerie (Centrum Historii Zajezdnia)
- Aleksander Krejckant (doktorant w Szkole Doktorskiej UWr)
- Alina Szeptycka (Pełnomocniczka ds. Równego Traktowania UM Wrocław)
- Joanna Wajda, Dorota Whitten i Maja Zabokrzycka (Fundacja Dom Pokoju)
- Artem Zozulia i Igor Lisin (Fundacja Ukraina)
- Eugeniusz Gosiewski, Dominik Rozpędowski (Stowarzyszenie Odra-Niemen)
- Łukasz Kamiński (historyk, Uniwersytet Wrocławski/Ossolineum)
- Katarzyna Sobańska-Laskowska (Komisja Praw Człowieka OIRP we Wrocławiu, Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu)
Wyzwania i perspektywy
Jednym z głównych wyzwań jest znalezienie sposobu budowania narracji, która pozwoli na dostrzeżenie i poszanowanie narodowych historii, przy jednoczesnej gotowości do mówienia i bronienia prawdy, nawet bolesnej. Ważne jest, by nie ograniczać się jedynie do perspektywy przeszłości, lecz dostrzegać także nowe wyzwania wynikające ze współczesnej rzeczywistości i przyszłości. Kluczowe jest, by pamiętając o ciężarze dawnych podziałów, nie zamykać perspektywy myślenia o stosunkach polsko-ukraińskich w historycznych ramach, lecz mieć również odwagę do myślenia o nich w szerszym, długofalowym wymiarze i adekwatnie odpowiadać na codzienne wyzwania teraźniejszości.
Znaczenie dla społeczności lokalnej
Wrocław, jako miasto o bogatej historii wielokulturowości, stoi przed wyzwaniem integracji rosnącej liczby mieszkańców pochodzenia ukraińskiego. Think Tank „Dialog i Pojednanie” odgrywa kluczową rolę w tworzeniu przestrzeni do dialogu, zrozumienia i współpracy między różnymi grupami społecznymi. Dzięki zaangażowaniu ekspertów i praktyków, inicjatywa ta przyczynia się do budowania społeczeństwa opartego na wzajemnym szacunku, empatii i otwartości.
Inicjatywa Think Tanku „Dialog i Pojednanie” stanowi ważny krok w kierunku budowania trwałych i pozytywnych relacji między Polakami a Ukraińcami we Wrocławiu. Poprzez wspólne działania, edukację i otwartość na dialog, możliwe jest przezwyciężenie historycznych podziałów i stworzenie społeczeństwa opartego na wzajemnym zrozumieniu i szacunku.
